Iva Marín Adrichem, söngkona og laganemi, hyggst leita réttar síns vegna ákvörðunar Ferðamálastofu um að klippa hana út úr kynningarmyndbandi sem frumsýnt var í haust, að þeirra sögn á grundvelli skoðana hennar á transfólki. Þetta kemur fram ífrétt Fréttablaðsins.
Myndbandið sem um ræðir er liður í fræðsluverkefninu Gott aðgengi í ferðaþjónustu sem unnið var í samstarfi Ferðamálastofu, Sjálfsbjargar landssambands hreyfihamlaðra og Öryrkjabandalags Íslands. Iva hefur lítið verið í sviðsljósinu undanfarin ár og segir í samtali við Fréttablaðið það hafa verið með ráðum gert, hún hafi einbeitt sér að söng og laganámi.
Iva sendir Fréttablaðinu tilkynningu vegna málsins sem hún hyggst einnig birta á samfélagsmiðlum sínum. Þar birtir hún skjáskot af Facebook skilaboðum sem settur ferðamálastjóri Elías Bj Gíslason sendi henni þar sem hann upplýsir hana um ákvörðunina, að sögn vegna skoðana hennar á trans-fólki.
Iva, sem tók þátt í Söngvakeppninni árið 2020, var meðal annars í fréttum það árið vegna stofnunnar samtaka og umræðuvettvangs að nafni LGB teymið, sem ætlað var að vera umræðuvettvangur fyrir sam-og tvíkynhneigt fólk. Voru samtökin gagnrýnd fyrir meinta transfóbíu, meðal annars af forsvarsmönnum Samtakanna '78.
„Á þennan samskiptamáta er mér tilkynnt af forstöðumanni opinberrar stofnunar, að vegna skoðana minna hefur verið ákveðið að ég verði klippt út úr kynningarmyndbandi sem ég kom fram í fyrir Ferðamálastofu og var frumsýnt í haust. Einnig var mér greint frá því að myndbandið yrði endurgert og annar blindur einstaklingur fenginn til verksins í minn stað.“
Iva segist því næst hafa hringt í Elías og rætt málið við hann. Þar hafi komið fram að kvartanir hafi borist stofnunninni um þátttöku Ivu í myndbandinu og að nýtt myndband sé komið í framleiðslu.
„Þó var ég ekki upplýst um málið fyrr og greinilegt að ég fái ekki tækifæri til að andmæla þeirri ákvörðun að endurgera myndbandið vegna skoðana minna,“ segir Iva Marín.
„Eftir samtal við ferðamálastjóra er ljóst að honum er hvorki kunnugt um hverjir gerðu athugasemdir við hlutverk mitt í myndbandinu, né hvaða skoðana minna eða ummæla þær athugasemdir taka til efnislega. Af Facebook skilaboðunum frá ferðamálastjóra má hins vegar leiða að mér hafi verið gerðar upp skoðanir sem ég gengst ekki við að hafa.“
Allir frjálsir skoðana sinna á Íslandi
Iva segir að burtséð frá skoðunum sínum séu allir frjálsir skoðana sinna og sannfæringar samkvæmt íslenskri stjórnarskrá. Þá bendir hún á jafnræðisregluna, sem Ferðamálastofu beri skylda til að virða.
„Í henni felst að allir séu jafnir fyrir lögum og njóti mannréttinda, án tillits til tiltekinna þátta, þar á meðal skoðana. Því gerast Ferðamálastofa, Sjálfsbjörg og ÖBÍ augljóslega brotleg við meginstoðir réttarríkisins með ákvörðun sinni um að skerða rétt minn til atvinnuþátttöku vegna pólitískra skoðana, auk þess að valda mér fjárhagslegu tjóni, mannorðsskaða og andlegum miska.“
Iva segir sérstaklega ámælisvert af Ferðamálastofu, sem flokkist undir stjórnvald, að taka slíka ákvörðun byggða á nafnlausum athugasemdum, án þess að hafa rætt við alla málsaðila eða kynnt sér forsendur og sannleiksgildi athugasemdanna.
„Einnig skýtur skökku við að samtök sem beita sér fyrir réttindum fatlaðs fólks geti ekki virt mannréttindaákvæði stjórnarskrár í eigin starfi. Hér hefur ÖBÍ sýnt í verki að samtökin starfi ekki í þágu alls fatlaðs fólks þar sem þau eru reiðubúin að mismuna einstaklingum á grundvelli opinberra skoðana. Er gott aðgengi aðeins ætlað þeim sem uppfylla skilyrði ofangreindra aðila um æskilegar skoðanir?“
Iva segist ætla að leita réttar síns. „Ég tel á mér brotið og ætla að leita réttar míns. Að sama skapi varða mannréttindi okkur öll og því á málið fullt erindi fyrir sjónir almennings. Við sem samfélag þurfum að eiga samtal um þessa stefnu í átt til einnar leyfilegrar skoðunar.“