Þingmenn Viðreisnar, Samfylkingar og Pírata hafa verið öflugustu stuðningsmenn utanríkisráðherra í orkupakkamálinu.
Á sama tíma hafa flestir samflokksþingmenn ráðherrans setið á girðingunni og Framsókn látið sem hún sjálf væri ekki til. Innan Sjálfstæðisflokksins var svo gerð uppreisn gegn tillögu hans. Og á Alþingi hefur hann verið í hatrömmum átökum við þingmenn Miðflokksins sem Sjálfstæðisflokkurinn á að öðru leyti mesta málefnalega samleið með og vill sjálfsagt geta tekið inn í ríkisstjórn eftir kosningar.
Pólitíkin getur varla orðið þversagnakenndari. Eðlilega velta menn því framhaldinu fyrir sér.
Hræðsluáróðurinn dugar bara fram að atkvæðagreiðslu
Ljóst er að í atkvæðagreiðslunni á Alþingi annan september næst komandi kemur frjálslyndari armur Sjálfstæðisflokksins út sem sigurvegari á þeim vettvangi. Þýðir það að stefna Morgunblaðsins innan flokksins hafi veikst? Eða á hitt eftir að gerast að móthaldsmenn orkupakkans hefni þess í héraði sem tapaðist á þingi?
Fátt bendir til annars en að Morgunblaðsarmurinn hafi enn málefnaleg tögl og hagldir í flokknum. En hitt er fremur ósennilegt að orkupakkaandstæðingar geti nýtt þetta mál gegn þingmönnunum eða forystunni. Það er engin innistæða fyrir hótunum af því tagi. Hræðsluáróður orkupakkaandstöðunnar er byggður á tilhæfulausum staðhæfingum og margir helstu móthaldsmennirnir vita það.
Eftir atkvæðagreiðsluna á Alþingi mun koma í ljós að enginn skaði er skeður. Fullveldi þjóðarinnar mun standa óhaggað. Enginn mun finna að nokkuð hafi breyst. Með öðrum orðum: Hræðsluáróðurinn dugar bara fram að atkvæðagreiðslu. Eftir hana er ekki unnt að tala gegn veruleikanum.
Tvær leiðir en í því samhengi er Sjálfstæðisflokkurinn allsstaðar og hvergi
Að öllu virtu er því líklegast að málefnalegt friðarástand skapist á ný innan Sjálfstæðisflokksins án sérstakrar umræðu. En spurningin um fullar sættir er annað mál.
Málavexti þarf að skoða í ljósi þess að stjórnmálin hér eru að pólast eins og víðast hvar í Evrópu.
Annars vegar eru þeir sem vilja halda áfram að þróa fjölþjóðasamvinnu á grunni Evrópusambandsins. Hins vegar eru þeir sem vilja fylgja nýju Brexit-Trumplínunni í tvíhliða samningum. En í þessu samhengi er Sjálfstæðisflokkurinn allsstaðar og hvergi.
Vandræði flokksins í orkupakkamálinu liggja í því að hann hefur í tuttugu ár í allri orðræðu grafið undan þeim rökum sem liggja að baki aðild Íslands að innri markaði Evrópusambandsins en í verki staðið að innleiðingu löggjafarinnar frá sambandinu í kyrrþey. Pólitíkin hefur verið í því fólgin að segja eitt en gera annað. Ekki ósvipað og VG gagnvart NATO.
Þegar orkupakkaandstæðingar heimtuðu svo allt í einu að þingflokkurinn sýndi fullt samræmi milli orða og athafna fór allt í illleysanlegan hnút.
Flokkurinn mun ná friði um að halda áfram að segja eitt og gera annað
Sjálfstæðisflokkurinn sýnist ekki hafa styrk í baklandinu til að taka aftur upp forystu fyrir nýjum skrefum í fjölþjóðasamvinnu eins og hann hafði á seinni hluta síðustu aldar. Frjálslyndari armurinn er of veikur til þess á meðal virkra flokksmanna.
En um leið er ljóst að það yrði mikil áhætta í því fólgin að gera Brexit-Trumplínuna að virkri stefnu og segja skilið við innri markað Evrópusambandsins eins og Bretar og Bandaríkin vilja að aðrar Evrópuþjóðir geri.
Hugsanlega kemur að því að flokkurinn stigi þetta skref en tæplega strax. Morgunblaðið er til að mynda ekki alveg komið þangað en sýnist þó vera markvisst á þeirri vegferð.
Eins og sakir standa er eina leið flokksins því sú að allir sameinist um að tala jafn illa um Evrópusambandið en þingflokkurinn fái þó að blóta á laun inn á Alþingi með því skilyrði að hafa ekki um það mörg orð þegar hann innleiðir löggjöfina frá sambandinu.
Með þessu móti geta ólík öfl friðmælst á ný, alltént á yfirborðinu. Morgunblaðið og Miðflokkurinn koma þó til með að halda áfram að reyna á þolrif orða og athafna. Slík áreitni mun halda áfram.
En eftir þessa uppákomu mun flokkurinn ekki hafa sama trúverðugleika og áður í utanríkismálum.
Aðrir flokkar munu leiða umræðuna um það í hvora áttina á að stefna
Það er ekki unnt að leiða þjóðina fram á við til að takast á við nýjar áskoranir með tvískinnungi af þessu tagi. Sjálfstæðisflokkurinn verður því að þessu leyti hálf tilgangslaus í utanríkismálum.
Þar af leiðandi verða það aðrir flokkar sem munu leiða hugmyndafræðilega umræðu um það hvort fara eigi Evrópuleiðina eða Brexit-Trumpleiðina til móts við framtíðina.
Í þessu liggja varanleg áhrif orkupakkaumræðunnar.
