Af þeim hreindýrum sem felld voru í fyrra höfðu á fjórða tug gömul skotsár. Það er ekki hátt hlutfall af heildarfjölda felldra dýra en það sýnir samt að hreindýraveiðum – eins og öllum veiðum – fylgir heiftarlegt dýraníð.
Öll þessi dýr höfðu lifað af fyrri skotárásir veiðimanna. Kannski bækluð og limlest, þótt þau hafi tórt, til þess eins að vera skotin aftur.
En hvað með öll þau dýr sem voru skotin án þess að lifa af; komust undan veiðimanni til þess eins að deyja drottni sínum í sárum og kvölum? Blýkúlur valda oft ígerð í sárum og svo drepi og blóðeitrun; langvinnum og heiftarlegum dauðdaga.
Kannski ráfa særð dýr um með brotinn fót, splundraða mjöðm eða sundurskotið trýni – ófær um að ná sér í næringu – dögum eða vikum saman. Þar til dauðinn loks líknar.
Yfirkeyrð lýsing? Nei, því miður, þetta er raunveruleikinn; skuggahlið og skelfing hreindýraveiða. Hræðileg meðferð á saklausum og varnarlausum dýrum sem ekkert hafa til saka unnið.
Og áhugi veiðimanna er slíkur að aðeins helmingur þeirra sem vilja komast í drápið kemst að. Kostar þó 150.000 kr. að fá að drepa tarf og 86.000 kr. kostar drápið á kú.
Veiðimenn virðast hafa af þessu mikla gleði og unun og verða þá þessir fjármunir óverulegir og smáir, alla vega miðað við þá drápsgleði og fróun sem drápið virðist veita. Til eru þeir líka sem virðast telja svona dráp saklausra og varnarlausra dýra til stórvirkja og hetjudáða.
Hvers konar menn eru þetta? Alls konar menn, líka flottir og fínir, alla vega á ytra borði, en það hlýtur að vera blindur blettur í þeim; einhvers staðar í sálinni.
Sumir veiðimenn, líka konur, tala um „kikkið“ sem það veitir að sjá fallegt og tignarlegt – en saklaust og varnarlaust – dýrið falla í valinn, ef drápstilraunin tekst þá, og skiptir þá litlu máli þó að eftir standi 8-10 vikna móðurlaus og hjálparvana kálfur. Ekkert stórmál það! Þetta er bara skepna.
Lengi vel var skylda við dráp á hreindýrskúm að drepa kálf með, því vitað var að hann myndi eiga erfitt uppdráttar – burðalítið og ósjálfbjarga ungviðið, enn á spena og það til margra mánaða ef móður ætti.
Þá kom í ljós, að í stað þess að skjóta kálf felldrar kýr skutu veiðimenn bara stærsta kálfinn í hjörðinni – meira kjöt, meira fyrir peninginn – og sköpuðu þar með enn meiri angist, vansæld, hörmungar og ringulreið í hjörðinni.
Einhverjum ráðherra fannst þetta ekki nógu gott, skildi kannski að hreindýr eru líka háþróuð spendýr með margvíslegt skyn og tilfinningar og var þá ákveðið að skjóta bara kýr.
Skyldu kálfar lifa áfram – þótt sumir væru rétt átta vikna þegar kúadráp hefst – í þeirri von að einhverjar eftirlifandi kýr myndu taka þá að sér – þótt ónáttúrulegt væri, vetur yrði mildur og að kálfar myndu tóra veturinn af; kannski þyrstir, svangir, magrir og heiftarlega hrjáðir, en hvað með það. Þetta eru bara skepnur.
Í ár ákvað umhverfisráðherra, Guðmundur Ingi, að drepa mætti 1.451 hreindýr. Fleiri dýr en nokkru sinni fyrr; 1.043 kýr og 408 tarfa. Hann á þó að vera grænn.
Dráp á törfum hófst 15. júlí og kýr hefur mátt byrja að drepa 1. ágúst, en þar sem kálfar fæðast flestir um mánaðamótin maí/júní eru þeir þá rétt átta vikna. Standa rétt í fæturna.
Með tilliti til þess að kálfar eru á spena minnst í 5-6 mánuði ef móðir lifir er auðvitað óheyrilegt að drepa mæður frá þeim átta vikna.
Við í Jarðarvinum höfum síðustu mánuði og misseri lagt hart að stjórnvöldum, einkum umhverfisráðherra sem síðasta orðið hefur í þessum málum, að griðatími hreindýrakálfa verði lengdur með afgerandi hætti til að auka velferð þeirra, líka, og ekki síst, til að byrjað væri að fara að lögum nr. 55/2013 um dýravelferð – sem eru góð og veita ungviði og öðrum dýrum vernd – en ráðherrar hafa einfaldlega hunsað.
Það eru bara tvær villtar hreindýrahjarðir eftir í Vestur-Evrópu; í Noregi og hér. Í Noregi gildir griðatími hreindýrakálfa til 20. ágúst. Þá fyrst má byrja að drepa kýr þar. Fæðast þó kálfar í Noregi nokkru fyrr en hér. Norskir hreindýrakálfar njóta því verndar a.m.k. fyrstu þrjá mánuði ævi sinnar en íslenskir bara tvo mánuði. Norðmenn vitna í veiðisiðfræði, en húnvirðist lítt kunn í okkar blessaða landi.
Flestir sem eitthvað þekkja til dýra vita að ekkert átta vikna spendýr hefur þroska eða burði til að standa á eigin fótum og komast af eitt sér og móðurlaust. Á sama hátt vita kunnugir að spendýraungviði fer verulega fram þriðja mánuð ævi sinnar og að geta þess til að spjara sig í lífsbaráttunni – komast af án algjörra hörmunga – er eftir það orðin meiri.
Umhverfisráðherra er hins vegar ekki á þeim buxunum. Vinstrigrænir þar með, en hann er auðvitað fulltrúi þeirra í ríkisstjórn. 1. ágúst skal gilda fyrir byrjun kúadráps og átta vikna griðatími fyrir kálfa er alveg nóg. Þetta eru bara skepnur.
Hér gildir engin veiðisiðfræði, bara drápsgleði og veiðiþægindi veiðimanna – það er auðvitað óþægilegt að liggja í dýradrápi upp til fjalla í haustnepjunni – og Vinstri-grænir eru löngu orðnir Vinstri-gráir. Það verður brátt um margt stefnumálið þegar stólar bjóðast.
Andskoti erum við eitthvað léleg!
