Á meðan amma mín sat hjá mér og las mig í svefn, með silfurgrátt hárið bundið í fléttu, sjal yfir herðarnar og í kjól sem var sprunginn út í blómum og hvíslaði Ævintýraeyjunni með sinni fögru röddu lá pabbi vinkonu minnar uppi í rúmi hjá dóttur sinni og nauðgaði henni. Hann nauðgaði barninu sínu í mörg ár.
Nokkrum árum síðar stóðum við afi í flæðarmálinu á Seljanesi á Ströndum og horfðum á dauðan hákarl rétt fyrir utan fjöruna. Afi var í pokabuxum sem hann hélt uppi með axlaböndum. Hann var skeggjaður og aðeins stórskorinn og þegar hann svitnaði var andlit hans eins og mörg lítil gljúfur þar sem runnu ár og fossar. Á meðan við stóðum þarna klauf selur sjóinn og horfði forvitinn að landi og inni í fjörðunum þar sem fjöllin standa snarbrött og hrikaleg, sogaði djúpið fjöllin til sín og þeytti þeim upp á yfirborðið í tíbránni. Og á meðan við stóðum þarna að vinna að því í sameiningu að ná þessum feng í land var verið að misnota vin minn í stóru rauðu húsi í þorpi úti á landi.
Skuggavera í húsi úti á landi
Þessir vinir mínir eru dánir. Vinkona mín framdi sjálfsmorð, hún rogaðist um með þessar minningar og reyndi að drekkja þeim í brennivíni og dópi en ekkert gekk. Minningarnar flutu alltaf upp á yfirborðið og vöfðu sig að lokum utan um hana og þegar þær loks sukku tóku þær hana með niður í djúpið.
Vinur minn var stuttklipptur, brosmildur og myndarlegur. Þegar hann hló, hló hann með öllu andlitinu. Þegar hann hló, hlógu allir með.
Við vorum bestu vinir. Við áttum báðir við fíkniefnavanda að stríða með lögheimili í undirheimunum. Eina helgi fórum við út á land, í þorpið þar sem hann ólst upp í. Þegar við gengum framhjá stóru rauðu húsi í björtu sólskini um miðjan dag hvolfdist myrkrið yfir hann og hann fór að gráta. Ég hélt lengi utanum hann í skoti á milli húsa.
Hann hafði verið brosmilt og lífsglatt barn. Svo var honum nauðgað. Þá tóku fíkniefnin við. Svo dauðinn. Hann á þrjár einstaklega hæfileikaríkar og myndarlegar dætur sem búa úti á landi. En hann fær aldrei að sjá þær. Hann er dáinn. Þær fá aldrei að sjá pabba sinn. Vegna skuggaveru sem sveimar um í rauðu húsi í þorpi úti á landi.
Sumir eru dánir
Ég ferðaðist langt niður í myrkrið sem ungur maður og kynntist þar öðrum sem höfðu villst af leið. Margir af þeim höfðu verið beittir kynferðisofbeldi af einhverju tagi, aðrir beittir líkamlegu ofbeldi. Sumir eru dánir, aðrir eru í fangelsi. Vinur minn sagði sögu sína á Pressunni árið 2015. Þegar hann varð 13 ára breyttist allt. Vinur minn sagði:
„Það var árið sem misnotkunin hófst. Ég var beittur kynferðisofbeldi í tvö ár. Tugi skipta. Frá því ég var 13 ára og þar til ég varð 15 ára. Maðurinn sem beitti mig kynferðisofbeldi ítrekað í tvö ár var dæmdur í átta mánaða fangelsi. Hann dæmdi mig með sínu viðbjóðslega háttalagi í ævilangt fangelsi. Það eru mörg ár síðan hann losnaði.“
Svo er sem betur fer fólk sem hefur sigrast á áfallinu, sigrað ofbeldið, og svo hjálpa jafnvel öðrum að feta slóðina til baka, eitt þungt skref í einu.
Áfallið aldrei það sama
Halldór Auðar fyrrverandi borgarfulltrúi opnaði sig eitt sinn í einlægu viðtali um kynferðisofbeldi sem hann varð fyrir fjögurra eða fimm ára gamall. Nokkrir piltar neyddu hann til að afklæðast og Halldór var hræddur, skelkaður og niðurlægður. Ofbeldið sat fast í honum og vegna þagnarinnar kraumuðu tilfinningar í honum fram á fullorðinsár, þunglyndi fæddist og félagslegir erfiðleikar tóku við.
Halldór benti á að erfitt væri að verða vitni að umræðu um hversu alvarleg kynferðisbrot eru. Ég tek undir það. Ég hef heyrt fólk segja um aðra: „Ég skil nú ekki í honum að vera ekki búinn að hrista þetta af sér“ og svo hrista hausinn. Þetta gerist allt of oft. Kynferðisofbeldi getur samkvæmt lagana bókstaf verið mis gróft, en það er alltaf kynferðisofbeldi. Sársaukaþröskuldurinn er heldur ekki sá sami hjá okkur öllum. Áfallið er aldrei það sama
Að lokum þetta: En þú, barnaníðingurinn, nauðgarinn, skrímslið, sá sem ofbeldinu beitir, sem skilur eftir þig sviðna jörð; leitaðu þér hjálpar með öllum tiltækum ráðum. Ef þú treystir þér ekki til þess og heldur að þú ráðir ekki við þig, farðu þangað sem enginn hætta stafar af þér.
Og reyndu að vera eins og afi og amma. Þau voru góð.
Pistill endurbirtur í tilefni átaks Unicef, Stöðvum feluleikinn.
